္ါ
ဥပုသ္သည္
သံုးမ်ိဳးရွိ၏ -
(က)
ေဂါပါလက ဥပုသ္၊
(ခ) နိဂဏၭ
ဥပုသ္၊
(ဂ) အရိယာ
ဥပုသ္။
(က)
အစားအေသာက္မ်ားကို မက္ေမာေသစိတ္ျဖင့္ ရွစ္ပါး သီလ ေစာင့္ထိန္းပါက ေဂါပါလက
ဥပုသ္မည္၏။ (ေဂါပါလက = ႏြားေက်ာင္းသား)။
(ခ)
အေျပာတစ္မ်ိဳး၊ အလုပ္တစ္မ်ိဳး မမွန္မကန္ ေဟာၾကားေသာ နိဂဏၭတုိ႔စကားကို လုိက္နာ၍
ရွစ္ပါးသီလေစာင့္ထိန္းပါက နိဂဏၭဥပုသ္မည္၏။ (နိဂဏၭ = တကၠတြန္း။)
(ဂ) အရိယာ
ဥပုသ္သည္ - - ျဗဟၼ ဥပုသ္၊ - ဓမၼ ဥပုသ္၊ - သံဃ ဥပုသ္၊ - သီလ ဥပုသ္၊ - ေဒ၀တာ ဥပုသ္၊
ဟူ၍ ငါးမ်ိဳးရွိ၏။
ျဗဟၼ
ဥပုသ္
ဦးေခါင္းကို
တန္ဆာဆင္လုိသူသည္ ေခါင္းကို စင္ၾကယ္စြာ ေဆးေလ်ာ္ျပီး တန္ဆာဆင္မွ
တင့္တယ္လွပသကဲ့သို႔ ထုိ႔အတူ သီလတန္ဆာ ဆင္ျမန္းလုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ
ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီးမွ
ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပးသည္။ ဤဥပုသ္ကို ျဗဟၼဥပုသ္ ဟုေခၚသည္။
ဓမၼ
ဥပုသ္
၀တ္ေကာင္း၀တ္သစ္မ်ားကို
ဆင္ျမန္းလုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ ညစ္ပတ္ေနသည့္ ခႏၶာကိုယ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္
ေရခ်ိဳးျပီးမွ ၀တ္ေကာင္း ၀တ္သစ္မ်ားကို ဆင္ျမန္းမွ တင့္တယ္သကဲ့သို႔
သီလတန္ဆာအ၀တ္မ်ားကို ဆင္ျမန္းလုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ တရားဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို
ပြားမ်ားဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီးမွ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ
အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ ဤဥပုသ္ကို ဓမၼဥပုသ္ ဟုေခၚသည္။
သံဃ
ဥပုသ္
ျဖဴစင္ေသာအ၀တ္မ်ားကို
၀တ္ဆင္လုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ ညစ္ႏြမ္းေနေသာ အ၀တ္မ်ားကို ျဖဴစင္ေအာင္ေလွ်ာ္ဖြတ္ျပီး
၀တ္ဆင္မွ တင့္တယ္သကဲ့သို႔ ထုိ႕အတူ သီလတည္းဟူေသာ အ၀တ္ကို ၀တ္ဆင္လုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ
သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ပြားမ်ားဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီးမွ
ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ ဤဥပုသ္ကို သံဃဥပုသ္ ဟုေခၚသည္။
သီလ
ဥပုသ္
ကိုယ္လံုးေပၚမွန္ကို
ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ေအာင္ ၾကည့္ရူလုိသူသည္ မွန္သားျပင္မွ ျမဴမူန္ေခ်းမ်ားကို
စင္ၾကယ္ေအာင္ ပြတ္တုိက္ျပီး ၾကည့္ရူမွ ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ႏုိင္သကဲ့သို႔ ထုိ႔အတူ
သီလတည္းဟူေသာ မွႏ္ကို ၾကည့္ရူလိုသူသည္ ေရွးဦးစြာ မိမိအျမဲေစာင့္ထိန္းထားသည့္
သီလဂုဏ္မ်ားကို ပြားမ်ား ဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္ျပဳလုပ္ျပီးမွ
ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ ဤဥပုသ္ကို သီလဥပုသ္ ဟုေခၚသည္။
ေဒ၀တာ
ဥပုသ္
အေရာင္ေတာက္ပသည့္
စိန္ ေရႊ ရတနာ လက္၀တ္တန္ဆာမ်ား ဆင္ျမန္းလုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ လက္၀တ္ရတနာမ်ားကို
ေခ်းမ်ားစင္ၾကယ္ေအာင္ အေရာင္တင္ျပီးမွ ၀တ္ဆင္သကဲ့သို႔ ထုိ႔အတူ သီလတည္းဟူေသာ
လက္၀တ္ရတနာမ်ားကို ဆင္ျမန္းလုိသူသည္ ေရွးဦးစြာ သဒၵါ သီလစေသာ တရာမ်ားကို
ေစာင့္ထိန္းခဲ့ၾကသည့္အတြက္ နတ္ျပည္ေရာက္ၾကရသည့္ နတ္မ်ားကို စံထားကာ “ငါ့မွာလဲ
ထုိနတ္မ်ားကဲ့သို႔ သဒၵါစေသာ တရားမ်ားရွိ၏” ဟု ဆင္ျခင္ကာ စိတ္ကို စင္ၾကယ္ေအာင္
ျပဳလုပ္ျပီးမွ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သီလသည္သာ အက်ိဳးမ်ားေပသည္။ ဤဥပုသ္ကို ေဒ၀တာဥပုသ္
ဟုေခၚသည္။
No comments:
Post a Comment